کیف پول HD چگونه مسیرهای آدرس را تولید می‌کند؟

کیف پول‌های HD یا Hierarchical Deterministic Wallets یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌ها در دنیای مدیریت رمزارز بوده‌اند. این نوع کیف پول‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تنها با یک عبارت ۱۲ یا ۲۴ کلمه‌ای بی‌نهایت آدرس دریافت و پرداخت ایجاد کنند و همه‌ی این آدرس‌ها نیز از یک ساختار هوشمند مشتق می‌شوند. اگر با مفهوم HD Wallet در بلاکچین چیست؟ آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنم ابتدا آن مقاله را مطالعه کنید تا پایه‌های درک این فناوری برای شما روشن‌تر شود. در این مطلب توضیح می‌دهیم که کیف پول‌های HD چطور مسیرهای آدرس را تولید می‌کنند، این مسیرها چگونه سازمان‌دهی می‌شوند، و چرا ساختار آن‌ها امنیت بسیار بالایی ایجاد می‌کند.

ریشه اصلی: Seed و نقش آن در ساختار HD

در کیف پول‌های HD همه چیز از یک نقطه واحد آغاز می‌شود: Seed یا همان عبارت بازیابی. این Seed به‌عنوان ریشه‌ی کل درخت کیف پول عمل می‌کند. همان‌طور که یک درخت از یک بذر شروع می‌شود و شاخه‌های مختلفی تولید می‌کند، کیف پول HD نیز با استفاده از همین Seed، بی‌نهایت شاخه و زیرشاخه (یعنی کلیدهای مختلف) تولید می‌کند. Seed هرگز مستقیماً برای تولید آدرس استفاده نمی‌شود، بلکه ابتدا به یک Master Private Key تبدیل می‌شود. این کلید مادر، مبنای تولید تمامی کلیدهای فرعی و آدرس‌هاست. بنابراین با داشتن تنها همین عبارت بازیابی، همه‌چیز قابل بازسازی است.

ساختار سلسله‌مراتبی: چگونه کلیدها و آدرس‌ها از هم مشتق می‌شوند؟

کیف پول HD یک سیستم درختی است؛ یعنی هر کلید می‌تواند کلیدهای فرعی تولید کند، و هر کدام از آن‌ها نیز می‌توانند فرزند جدید بسازند. به این ترتیب آدرس‌ها در مسیرهای مشخصی سازمان‌دهی می‌شوند. این مسیرها مانند آدرس‌های فایل در یک سیستم کامپیوتری هستند. وقتی کیف پول می‌خواهد یک آدرس جدید ایجاد کند، فقط کافی است شماره مسیر بعدی را دنبال کند. هر مسیر یک مقصد کاملاً مشخص دارد و همین ویژگی باعث می‌شود بازیابی و کنترل آن بسیار ساده باشد.

این ساختار دو مزیت کلیدی دارد:

1. انضباط و نظم در تولید آدرس‌ها؛ هر آدرس دقیقاً در مسیر خود قرار می‌گیرد.

2. بازیابی کامل و آسان؛ تنها چیزی که باید حفظ شود همان Seed اولیه است.

استانداردهای BIP و نقش آن‌ها در تولید مسیرهای آدرس

برای اینکه کیف پول‌های مختلف بتوانند با هم سازگار باشند، چندین استاندارد مهم توسعه داده شد. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

BIP32 – ستون فقرات ساختار HD

BIP32 توضیح می‌دهد که کلید مادر چگونه باید تولید شود و کلیدهای فرعی چگونه از آن استخراج شوند. این استاندارد اساس ایجاد ساختار درختی در کیف پول HD است و تضمین می‌کند که کلیدهای فرزند بدون نیاز به ذخیره‌سازی جداگانه، هر بار قابل تولید باشند.

BIP39 – تولید عبارت بازیابی (Seed Phrase)

استاندارد BIP39 شکل و ترتیب جمله‌های ۱۲ و ۲۴ کلمه‌ای را مشخص می‌کند. این همان عبارتی است که هنگام ایجاد کیف پول به شما نمایش داده می‌شود. مزیت اصلی این استاندارد این است که کاربران دیگر لازم نیست ده‌ها کلید خصوصی را ذخیره کنند؛ همه‌چیز از همین چند کلمه مشتق می‌شود.

BIP44 – فرمت مسیرهای آدرس (Derivation Path)

BIP44 تعریف می‌کند که مسیرهای آدرس به چه شکل نوشته شوند. مسیرهای مشهور مانند:

m/44'/60'/0'/0/x

این مسیرها تعیین می‌کنند:

• شبکه مربوط به آدرس (مثلاً بیت‌کوین، اتریوم)

• شماره حساب

• نوع تراکنش (آدرس دریافت یا تغییر)

• شماره آدرس

این استاندارد باعث شده کیف پول‌های مختلف بتوانند آدرس‌ها را به شکلی هماهنگ تولید کنند.

مسیرهای آدرس چگونه تولید می‌شوند؟ 

برای درک بهتر تصور کنید کیف پول HD یک مسیر قطار دارد. هر قسمت از مسیر یک نقش و شماره خاص دارد. شماره‌ها تعیین می‌کنند کیف پول کدام آدرس را تولید کند. مراحل تولید آدرس شامل موارد زیر است:

1. Seed ایجاد می‌شود و به Master Key تبدیل می‌گردد.

2. کیف پول با استفاده از استانداردهای BIP مسیر موردنیاز را پیدا می‌کند.

3. برای هر شماره مسیر یک کلید فرزند تولید می‌شود.

4. کلید عمومی از کلید خصوصی استخراج می‌شود.

5. از این کلید عمومی، آدرس نهایی ساخته می‌شود.

نکته مهم این است که کیف پول بدون نیاز به ذخیره‌سازی تمام کلیدهای خصوصی، می‌تواند هر آدرس را بارها و بارها بازسازی کند؛ کافی است مسیر و Seed در اختیارش باشد.

چرا کیف پول HD امنیت بسیار بالایی دارد؟

یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت کیف پول‌های HD این است که مدیریت دارایی‌ها را هم ساده‌تر و هم امن‌تر می‌کنند. دلیل آن هم به ساختار سلسله‌مراتبی و استانداردشده بازمی‌گردد. در این ساختار:

• تنها یک عبارت بازیابی باید حفظ شود؛ دیگر نیازی به نگهداری چندین کلید خصوصی نیست.

• مسیرهای مختلف باعث می‌شوند هر تراکنش با یک آدرس جدید انجام شود و این موضوع ردیابی فعالیت‌ها را سخت‌تر می‌کند.

• یک آدرس جدید همیشه از کلید مادر استخراج می‌شود و ساختار آن قابل پیش‌بینی نیست.

• حتی اگر کلید عمومی افشا شود، کلید خصوصی از آن قابل استخراج نیست.

به همین دلیل است که تقریباً تمام کیف پول‌های معتبر امروز، از HD استفاده می‌کنند.

کدام کیف پول‌ها از ساختار HD استفاده می‌کنند؟

اکثر کیف پول‌های شناخته‌شده در دنیا مبتنی بر استانداردهای HD هستند. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• متامسک

• تراست ولت

• لجر نانو

• ترزور

• اکسودوس

• کوینومی

• اتمیک ولت

اگر کیف پولی از عبارت بازیابی استفاده می‌کند، تقریباً همیشه HD است.

 جمع‌بندی

کیف پول HD با استفاده از استانداردهای BIP32، BIP39 و BIP44 توانسته معماری هوشمند و کاربردی برای تولید آدرس‌ها ایجاد کند. این ساختار تولید آدرس سلسله‌مراتبی، قابل بازیابی و بسیار امن است و به کاربران اجازه می‌دهد بدون پیچیدگی و با حفظ یک Seed، بی‌نهایت آدرس تولید کنند. اگر قصد دارید کیف پول‌های جدید یا حرفه‌ای‌تر را انتخاب کنید، آشنایی با مفهوم HD Wallet و نحوه‌ی تولید مسیرهای آدرس به شما کمک می‌کند انتخاب آگاهانه‌تری داشته باشید.